Ticaret Bakanlığına bağlı Reklam Kurulu, reklamların etkisi hakkında bir araştırma gerçekleştirdi. Dijital Mecralarda Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Araştırma Raporu yayınlandı. Araştırmaya katılanların yüzde 48’i yüksek düzeyde dijital mecra kullandığını ve her 10 kişiden 4’ü bir mal ya da hizmet satın alma aşamasında internet reklamlarından etkilendiğini ifade etti. Tüketicilerin %65’i gerçek içerikle reklamları ayırt etmekte zorlanıyor
Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, araştırmanın çarpıcı sonuçlarından birisinin reklamların ayırt edilememesi olduğuna vurgu yapıldı. Dijital tüketicilerin yaklaşık %65’inin internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerdeki reklamları ayırt etme noktasında zorlandıkları bulgusuna ulaşıldı.
İndirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığı düşünülüyor
Araştırma, her 10 kişiden 7’sinin alışveriş platformlarında yer alan indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşündüklerini gösterirken her 10 kişiden 4 ’ünün alışveriş platformlarında mal ve hizmetlere dair yanıltıcı indirim oranları ve yanıltıcı fiyatlarla karşılaştığını gösteriyor.
Araştırmanın sosyal medya davranışları hakkındaki bölümüne göre düzenli olarak kullanılan sosyal medya uygulamalarında %76,2 ile Instagram birinci sırada, %71,4 ile Facebook ikinci, %56,1 ile Youtube üçüncü ve %35,5 ile X (Twitter) dördüncü sırada yer alıyor.
Sosyal medyadan alışveriş yapanların yüzde 47’si mağdur
Sosyal medya kullanım amaçlarında ilk sırada yüzde 68,3 ile “sosyal çevre ile iletişimde kalmak ve takip etmek” yer alırken, kullanıcıların yüzde 30,1’i alışveriş yapmak için sosyal medyayı takip ediyor. Kullanıcıların yüzde 30,1’i sosyal medya üzerinden satış yapan sayfalardan sipariş verdiğini ifade ediyor. Bu kullanıcıların yüzde 52,8’i herhangi bir mağduriyet yaşamadığını ifade ederken yüzde 47,2’si mağduriyet yaşadığını belirtiyor.
Forumdaki yorumlar çok önemseniyor
Tüketici yorumlarının önemsenme durumu hakkındaki bölümde ise müşterilerin yüzde 73,6 ile en çok “forum, blog vb. yerlerde yayımlanan yorumları” önemsediği belirtiliyor. En az dikkate alınan yorumların ise arama motorlarında ve sosyal medya platformlarında yayımlanan yorumlar olduğu görülüyor.
Her 10 kişiden 7’si influencerın yorumlarının gerçeği yansıtmadığını düşünüyor
Sosyal medyadan alışveriş yapan kişilerin yüzde 21,3’ü influencerların ürün tanıtımları sayesinde alışveriş yaptığını ifade ederken, yüzde 78,7’si ürün tanıtımlarına yönelik içerikleri gördükleri halde alışveriş yapmadıklarını belirtmektedir. Her 10 kişiden 7’si, influencerların tanıtımlarının gerçek kullanıcı deneyimini yansıtmadığını düşündüklerini söylüyor.
E-ticaret sitelerindeki tüketici yorumlarının objektif olmadığı düşünülüyor
Satın alma kararı verirken tüketicilerin yorumları etkili oluyor. Bu araştırmada bunu doğrular sonuçlara ulaşılıyor. Kullanıcıların yüzde 51,6’sı alışveriş sitelerindeki tüketici yorumlarını okuduklarınısöylüyor. Yorumları okumayan kitleye bu tercihlerinin gerekçesi sorulduğunda ise bu kitlenin yüzde 52,7’sinin tüketici yorumlarını objektif/tarafsız bulmadığını düşündüğünü görüyoruz. Yüzde 34,7’si ise bu yorumların gerçek kullanıcılar tarafından yapılmadığını düşünüyor.
Araştırmanın e-ticaret platformlarında yer alan tüketici yorumlarıyla ilgili bölümünde ise tüketicilerin yüzde 72,si manipüle edilerek yazılmış yorumlarla karşılaştığı sonucu görüntüleniyor. Alıiveriş platformlarında yer alan tüketici yorumlarının, ürünle ilgili hiçbir deneyimi olmayan tamamen manipülasyon amacı taşıyan 3. kişiler tarafından yazıldığı durumlarla karşılaştıkları ifade ediliyor. Ayrıca tüketicilerin yüzde 77,1’i olumsuz yorumların silindiğini veya olumlu yorumların öncelikli olarak yer aldığı durumlarla karşılaştıklarını belirtiyor.
Katılımcıların yüzde 51,2’si tüketici yorumlarının alışveriş tercihlerini etkilediğini ifade etmektedir. Yorumları okuduğunu ifade eden kitlede yorumlardan etkilenme oranı ise yüzde 78,3.
İndirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığı düşünülüyor
Araştırma bulgularına göre katılımcıların yüzde 74,7’si bazı sitelerdeki indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşünüyor. Her 10 kişiden 3’ünün, alışveriş platformları tarafından gönderilen “ürün tükenmek üzere” vb. türden bildirimlerle karşılaştığı görülmektedir. Katılımcıların yüzde 44,4’ü kişiselleştirilmiş indirimler ile karşılaştıklarını ifade ediyor.
Online alışveriş deneyimlerinde gerçeğe aykırı ya da yanıltıcı bir reklam/içerik nedeniyle mağdur olduklarını belirten her 10 kişiden 6’sı , yaşadıkları mağduriyetin ‘satın aldıkları üründen farklı bir ürün gelmesi’ ve ‘yanlış ürün gönderilmesi’ olduğunu ifade etmektedir.
Araştırma “Karanlık ticari tasarımlar” (Dark Commercial Patterns) olarak bilinen uygulamaların kullanıldığını gösteriyor. Araştırmaya katılan her 10 internet kullanıcısından 6’sı, internette satın almak istemedikleri ürünleri/hizmetleri satın almaya zorlayan, yanıltıcı ya da manipüle edici bilgiler veren reklam ve uygulamalarla karşılaştıklarını belirtmektedir. 
Her 10 internet kullanıcısından 3’ü satın almak istedikleri ürün/hizmete dair ödeme aşamasında geldiklerinde satın alma aşamasındaki fiyatın ilk gördükleri fiyattan yüksek olması durumu ile karşılaştıklarını ifade etmektedirler. Fiyat farkı ile karşılaşan her 10 kişiden 4’ünün satın aldıkları ürün/hizmete dair ödeme aşamasına geldiklerinde, ürünü ilk gördükleri fiyattan daha yüksek bir fiyata satın aldıklarının farkına varmadıklarını göstermektedir.
Oyunseverler geçilemeyen reklamlardan rahatsız
Araştırmada oyunlar hakkında sonuçlar yer alıyor. Oyun ve oyun platformlarıyla ilgili olarak kullanıcılardan sadece yüzde 12,8’inin mağduriyet yaşadığı görülüyor. Mağduriyet yaşadığını ifade eden kullanıcıların yüzde 56,5’i geçilemeyen uzun reklamlardan şikayetçi olduğunu ve yine yüzde 65’i zorla başka bir oyun/uygulama satın almaya yönlendirdiğini belirtiyor. Oyunlarda aşılamayan reklamlarla karşılaşan kullanıcıların yüzde 77,2’si bu reklamlardan rahatsızlık duyduklarını ifade etmektedir.
